Pod koniec ubiegłego miesiąca pojawiły się na stronie Rządowego Centrum Legislacji dokumenty stanowiące zestawienie uwag zgłoszonych na etapie konsultacji publicznych do projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym i innych ustaw oraz zestawienie uwag zgłoszonych na etapie uzgodnień międzyresortowych do projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym, oraz niektórych innych ustaw.
Strona publiczna, jak można się domyślać, nie była zachwycona proponowanymi zmianami w wyżej wymienionych ustawach, zwłaszcza w kwestii zmian wynagrodzeń oraz wysokości kar. Wniesionych zostało wiele uwag dotyczących proponowanych przez ministerstwo sposobów wynagradzania kierowców jak również propozycji wprowadzenia nowych sankcji karnych oraz zasadności wprowadzania niektórych zmian.
Zwrot kosztów podróży służbowych
Ministerstwo postanowiło wprowadzić część uwag do projektu ustawy. Na obecnym etapie prac nad ustawą o czasie pracy kierowców przywrócono możliwości dokonywania nieopodatkowanego i nieoskładkowanego zwrotu kosztów podróży służbowych, ale tylko w zakresie przewozów krajowych.
Utrzymano zakaz wliczania w skład wynagrodzenia minimalnego dodatków za dyżur i za pracę w niedziele i święta, które obecnie można zaliczyć na poczet wynagrodzenia minimalnego.
Wysokość składek ZUS
Podstawową i największą zmianą jest zaproponowanie rozwiązania, które składkami obejmowałoby tylko część wynagrodzenia kierowcy. Kierowca podróżujący w ruchu międzynarodowym, podlegałby pod krajowe regulacje dotyczące wynagrodzeń dla pracownika delegowanego, w oparciu o art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznaczałoby to, że składki do ZUS będą płacone jedynie z wynagrodzenia odpowiadającego maksymalnie średniemu wynagrodzeniu za dany rok. Kwoty wypłacone ponad tą wartość nie będą stanowiły podstawy obliczania składek na ZUS. Obecnie średnie wynagrodzenie wynosi 5843,75 zł brutto, zatem od tej kwoty należałoby stosowne składki jeżeli nowe regulacje wejdą w życie w takiej formie.
Ustalanie podstawy wymiaru składek pracowników delegowanych według zasad obowiązujących od 01.10.2016 r. opublikowano na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Dodatek wyrównawczy
Powyższe zmiany będą oznaczać, że od dnia wejścia w życie procedowanych przepisów, polscy przedsiębiorcy, wykonując przewozy wewnątrz UE podlegające zasadom delegowania, będą musieli wypłacać kierowcom dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia obowiązującego w danym państwie członkowskim UE, ale nie będą mogli – tak jak obecnie – zaliczyć do tego wynagrodzenia diet i ryczałtów za nocleg wypłacanych zgodnie z krajowymi regulacjami.
Rodzi się zatem pytanie, czy efektem proponowanych rozwiązań nie będzie doprowadzenie do sytuacji, w której presja na samozatrudnienie doprowadzi do likwidacji wykonywania pracy kierowcy w oparciu o stosunek pracy?
Utrzymane również regulacje dotyczą ograniczenia czasu pracy w nocy. W proponowanej formie ograniczenie maksymalnego wymiaru czasu pracy do 10 godzin będzie odnosiło się nie do kolejnych 24 godzin, lecz do zakończenia odpoczynku dziennego.
Baza eksploatacyjna
W przypadku zmian w ustawie, o transporcie drogowym, uszczegółowiono definicję bazy eksploatacyjnej, gdzie między innymi wskazano, że przedsiębiorca powinien posiadać odpowiednią powierzchnię dostosowaną do łącznej liczby pojazdów, będących w dyspozycji przewoźnika. Wprowadzono zapisy rozszerzające katalog przestępstw popełnionych za granicą prowadzących do niespełnienia wymogu dobrej reputacji przewoźnika.
Przywrócenie reputacji
Utrzymano obowiązek składania informacji do organu licencyjnego o liczbie osób zatrudnionych u przedsiębiorcy na dzień 31 grudnia poprzedniego roku. Wprowadzono możliwość przywracania reputacji zarządzającemu transportem w postaci wykazania odbycia odpowiedniego szkolenia trwającego co najmniej trzy miesiące lub złożenia z wynikiem pozytywnym, egzaminu pisemnego przed komisją egzaminacyjną działającą przy jednostce określonej. Wprowadzono regulacje dotyczące kabotażu obowiązujące w Polsce zgodne z art. 8 rozporządzenia 1072/2009.
Utrzymano zapis umożliwiający kierowcy podczas kontroli drogowej kontaktowanie się z siedzibą przedsiębiorcy, na rzecz którego wykonuje przewóz, jego zarządzającym transportem lub inną osobą bądź podmiotem, aby przed zakończeniem kontroli drogowej przedstawić wszelkie dowody, których obecności nie stwierdzono w pojeździe.
Nowe sankcje karne
Wprowadzono również nowe sankcje karne, między innymi za wykorzystywanie w pojeździe lub w miejscu zakwaterowania niewyposażonym w odpowiednią infrastrukturę noclegową i sanitarną regularnego tygodniowego okresu odpoczynku bądź dowolnego tygodniowego okresu odpoczynku trwającego ponad 45 godzin wykorzystywanego jako rekompensata za skrócone tygodniowe okresy odpoczynku. Powyższa sankcja karna nakładana byłaby na kierowcę w wysokości 1000 zł na przedsiębiorcę w wysokości 5000 zł, a na zarządzającego w wysokości 2000 zł.
Podsumowując jakiekolwiek zmiany wprowadzane w procedowanych ustawach, będą tylko zwiększały obciążenia przedsiębiorców związane z wynagrodzeniami kierowców. Zwiększenie omawianych obciążeń ubezpieczeniowo- fiskalnych jak i kwot kar wskazuje jednoznacznie, że procedowane zmiany legislacyjne poza kosmetycznym dopasowaniem przepisów, do przepisów pakietu mobilności, mają za zadanie zwiększenie wpływu do budżetu państwa.
Podsumowanie zmian
Reasumując, najważniejsze proponowane zmiany to:
- możliwość nieopodatkowanego i nieskładkowego zwrotu kosztów podróży służbowych, ale tylko krajowych;
- składki do ZUS opłacane od kwoty 5843,75 zł brutto (czyli średniego wynagrodzenia za dany rok);
- przedsiębiorcy, wykonując, przewozy w UE będą podlegać zasadom delegowania; będą musieli wypłacać kierowcom dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia obowiązującego w danym państwie UE, niestety diet i ryczałtów za nocleg nie będą mogli wliczyć do wynagrodzenia;
- ograniczenie czasu pracy w nocy do 10 godzin, nie będzie odnosiło się do kolejnych 24 godzin, ale do zakończenia odpoczynku dziennego;
- przedsiębiorca powinien posiadać odpowiednią powierzchnię; bazę eksploatacyjną dopasowaną do liczby wszystkich pojazdów;
- obowiązek informowania organu licencyjnego o liczbie osób zatrudnionych u przedsiębiorcy na dzień 31 grudnia poprzedniego roku;
- możliwość przywrócenia dobrej reputacji zarządzających transportem poprzez odbycie przynajmniej trzymiesięcznego szkolenia lub pozytywnego pisemnego egzaminu przed komisją egzaminacyjną;
- wprowadzone zostaną zmiany dotyczące kabotażu; po wykonaniu trzech operacji kabotażowych na terenie danego kraju, przez cztery dni będzie obowiązywało ograniczenie kolejnych operacji kabotażowych; raz na osiem tygodni będzie obowiązywał nakaz zjeżdżania ciężarówki do kraju zarejestrowania;
- nowe sankcje karne za wykorzystanie w pojeździe lub w miejscu nieprzystosowanym do tego, regularnego tygodniowego odpoczynku, bądź dowolnego tygodniowego odpoczynku trwającego ponad 45 godzin, wykorzystywanego jako rekompensata za skrócone tygodniowe okresy odpoczynku.
Autor: Janusz Grzesica
